Choroba Hashimoto, zwana również przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy, jest schorzeniem związanym z obecnością przeciwciał przeciwko tyreoperoksydazie i tyreoglobulinie. Jednocześnie pojawiają się nacieki limfocytowe w tarczycy, które mogą przebiegać z eutyreozą lub prowadzić do niedoczynności tarczycy. Wyróżnia się 2 postaci kliniczne choroby: z obecnością wola i zanikową. To najczęściej występujące zapalenie tarczycy.
Z czego wynika choroba Hashimoto?
Kluczową rolę w rozwoju choroby odgrywają zaburzenia odpowiedzi immunologicznej. Chociaż u ponad 90% chorych stwierdza się wysokie miana wspomnianych przeciwciał, a także wykrywa się przeciwciała blokujące receptor TSH, to ich udział w patogenezie choroby nie jest jednoznaczny. W chorobie Hashimoto zjawiska autoimmunologiczne zależą od limfocytów Th1 i najistotniejszą
rolę przypisuje się aktywności cytotoksycznych limfocytów T, odpowiedzialnych za niszczenie komórek pęcherzykowych tarczycy. Mechanizmy cytotoksyczności zależnej od przeciwciał mają mniejsze znaczenie.
Jak w przypadku wszystkich chorób autoimmunologicznych, tak i tutaj nie ustalono dokładnej przyczyny jej rozwoju. Wyróżnia się jednak czynniki predysponujące – genetyczne i środowiskowe. Wśród środowiskowych należy wyróżnić nadmierny stres w życiu, ciężkie choroby, infekcje, zaburzenia odżywiania, obniżenie odporności.
Przebieg choroby Hashimoto
Choroba może występować:
- z wolem;
- z prawidłową objętością tarczycy;
- jako postać zanikowa.
W pierwszym przypadku stosunkowo często obserwuje się niebolesne powiększenie i wzmożoną spoistość gruczołu tarczowego. Rzadziej dochodzi do zaniku tarczycy. Wszystkie wymienione postacie mogą przebiegać z niedoczynnością tarczycy – subkliniczną lub jawną klinicznie. Chorobę Hashimoto można z łatwością zdiagnozować, ponieważ w badaniach pomocniczych zauważa się następujące nieprawidłowości:
- wzrost stężenia autoprzeciwciał przeciwtarczycowych;
- wzrost stężenia TSH w surowicy;
- zmniejszone (lub prawidłowe) stężenie FT3 i FT4 w surowicy.
To właśnie badanie krwi jest podstawą do rozpoznania choroby Hashimoto. USG i scyntygrafia nie mają decydującego znaczenia, aczkolwiek mogą być pomocnicze. W obrazie USG charakterystyczna jest hipoechogeniczność miąższu, widoczna zarówno w przypadku wola, jak i zaniku tarczycy.
Choroba ma przebieg przewlekły, często postępujący. Bardzo rzadko spotyka się zaostrzenia z nagłym powiększeniem i tkliwością tarczycy oraz wystąpieniem ogólnych objawów procesu zapalnego (zwiększone stężenie białka C-reaktywnego, przyśpieszony OB, rzadko gorączka). Czasem stwierdza się w tym okresie objawy kliniczne nadczynności tarczycy.
Objawy choroby Hashimoto
Tarczyca pełni ważne funkcje w czynności całego organizmu – utrzymuje stałą temperaturę ciała oraz produkuje hormony, które kontrolują działanie niemal wszystkich układów, w tym nerwowego. W przebiegu choroby Hashimoto zauważyć można:
- otyłość i nadwagę pomimo racjonalnego żywienia i aktywności fizycznej;
- częste zmiany nastroju, skłonność do depresji;
- bladość i suchość skóry;
- senność lub bezsenność;
- zmęczenie nie wynikające z konkretnej przyczyny.
Objawy nie są oczywiście stałe. U każdej osoby choroba może przebiegać nieco inaczej. Należy wiedzieć, że w trakcie omawianej choroby układ immunologiczny atakuje i niszczy komórki własne tarczycy, a to nigdy nie pozostanie bez zmian w organizmie. Najczęściej obserwuje się senność, zmęczenie i brak energii do działania.
Leczenie choroby Hashimoto
Nie ma leczenia przyczynowego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy, a stosowanie glikokortykosteroidów lub leków immunosupresyjnych jest nieskuteczne. U osób z niedoczynnością tarczycy obowiązuje leczenie substytucyjne L-T4. Niektórzy zalecają profilaktyczne stosowanie L-T4 również u chorych w stanie eutyreozy, uzasadniając, że zapobiega to postępowi choroby i zmniejsza stężenia serologicznych i komórkowych wskaźników autoimmunologicznego procesu zapalnego. Nie udowodniono jednak jednoznacznie takiego efektu. Przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy prowadzi często do trwałej niedoczynności tarczycy.
Do lekarza powinny się zwrócić przede wszystkim kobiety w ciąży, cierpiące na chorobę Hashimoto. TSH u kobiet w ciąży nie powinno przekraczać 2,5 mU/l. Niedoczynność tarczycy u matki grozi niedorozwojem ośrodkowego układu nerwowego u dziecka. Leczenie kobiet ciężarnych powinno być więc wdrożone szybko i stale kontrolowane.
Nie należy zapominać, że styl życia również ma wpływ na przebieg choroby. Aby hormony tarczycy mogły być sprawnie produkowane, należy dostarczać wraz z dietą odpowiedniej ilości żelaza, cynku, selenu, jodu i witaminy D. Ponadto w niektórych przypadkach proponuje się eliminację glutenu.
Polecane produkty:
Bibliografia
- Luty J., Bryl E., Choroba Hashimoto – aspekt genetyczny i środowiskowy, Forum Medycyny Rodzinnej, 1/2017.
- Liskowska M., Leczenie chorób tarczycy, Łódź 2018.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
Last Updated on 30 maja 2024 by Kamil Maka