Prążek H to obszar lekkiego przejaśnienia, który można wyraźnie zaobserwować w obrębie odcinka A (prążka anizotropowego) sarkomeru, wchodzącego w skład miofibryli, które z kolei budują włókno mięśniowe. Jest praktycznie niewidoczny, a przyczyną jego występowania jest przerwanie włókna aktynowego. W prążku H znajduje się linia M, utworzona przez miomezynę. Utrzymuje ona uporządkowane położenie miofilamentów grubych w sarkomerze.
Prążek H – charakterystyka
Omawiając w skrócie, prążek H stanowi przejaśnienie w obrębie prążka ciemnego (prążka A). Obejmuje wyłącznie miofilamenty grube. Jest elementem budującym sarkomer, czyli najważniejszą część kurczliwą włókienka mięśniowego (miofibryli), odgrywającą kluczową rolę w skurczu całego mięśnia. Prążki H to włókna wyłącznie miozynowe.
W budowie sarkomeru wyróżnia się więc:
- odcinki anizotropowe (prążki A);
- odcinki izotropowe (prążki I);
- prążki H – przejaśnienia w obrębie odcinka A;
- linię M – zlokalizowaną w prążku H.
W prążku H znajduje się wspomniana linia M, która jest utworzona przez miomezynę i utrzymuje uporządkowane położenie miofilamentów grubych w sarkomerze. Budowa sarkomeru została bardzo dobrze poznana. Można ją zaobserwować podczas badania włókien mięśniowych pod mikroskopem.
Prążek H podczas skurczu mięśnia
Podczas skurczu tkanki mięśniowej, sarkomer ulega skróceniu. Błonki Z zbliżają się do siebie. Wiąże się z tym zwężenie prążka I i prążka H, przy zachowaniu niezmienionej szerokości. Dzieje się tak dlatego, że filamenty cienkie wnikają pomiędzy filamenty grube znacznie głębiej, przy czym oba rodzaje filamentów zachowują wyjściową długość. Innymi słowy, w trakcie skurczu mięśnia, prążek H ulega skróceniu, co jest konsekwencją przesuwania się miofilamentów cienkich (aktyny) pomiędzy miofilamentami grubymi (miozyny). To przesunięcie powoduje skurcz całego mięśnia. Dlatego prążek H ma kluczowe znaczenie dla procesu skurczu mięśni.
Polecane produkty:
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
Last Updated on 30 maja 2024 by Kamil Maka