Masaż tensegracyjny, jak wskazuje nazwa, opiera swoje założenia metodologiczne na zasadzie tensegracji. Pierwsze udokumentowane efekty zastosowania zasady tensegracji w masażu miały miejsce w 2000 roku i zostały zawarte w dwóch pracach kazuistycznych. Metodyka masażu tensegracyjnego nie opiera się wyłącznie na masażu obszaru ciała, gdzie występują dolegliwości bólowe, lecz na opracowaniu mięśni, powięzi i więzadeł pozostających w pośrednim lub bezpośrednim kontakcie strukturalnym z tkankami znajdującymi się w miejscu bólu.
Masaż tensegracyjny – charakterystyka
Zasada tensegracji mówi o tym, że wzrost napięcia jednego elementu struktury powoduje analogiczny wzrost napięcia pozostałych jej elementów pozostających we wzajemnym kontakcie strukturalnym. Zjawisko to występuje na wielu poziomach organizacji budowy człowieka, w tym również na poziomie mięśniowo-powięziowo-więzadłowym.
W praktyce fizjoterapeutycznej przejawia się to tym, że wzrost napięcia spoczynkowego jednego mięśnia powoduje z czasem proporcjonalny wzrost napięcia innych mięśni pozostających z nim w bezpośrednim lub pośrednim kontakcie strukturalnym. Zjawisko tensegracji wykorzystywane jest w celu dokonania oceny zaburzeń występujących w obrębie tkanek miękkich układu ruchu. Na jej podstawie fizjoterapeuta ustala, które tkanki i w jakiej kolejności należy masować w celu przywrócenia prawidłowego rozkładu napięcia spoczynkowego mięśni i powięzi w poszczególnych układach.
Masaż tensegracyjny – metodyka
Masaż można precyzyjnie zaplanować wychodząc z założenia, że należy masować tylko te powięzie, więzadła i mięśnie, które wykazują wzmożone napięcie. Świadczy o nim ich podwyższona wrażliwość uciskowa.
Pierwszą zasadą jest rozpoczynanie zabiegu od struktur leżących jak najdalej od miejsca bólowego i wykazujących najmniej podwyższone napięcie, lecz pozostające w kontakcie strukturalnym z miejscem bólu.
Przykładowo, w przypadku dolegliwości bólowych w obrębie guzka większego kości ramiennej należy najpierw opracować mięsień zębaty przedni, powięź piersiowo-lędźwiową, a następnie mięsień równoległoboczny mniejszy i większy. Dopiero na końcu można przejść do opracowania mięśni przyczepiających się do guzka większego kości ramiennej.
Karta oceny pacjenta
Dla potrzeb masażu tensegracyjnego w fizjoterapii stworzono kartę oceny stanu pacjenta. Jest dość obszerna, ponieważ ocenia się w niej tkanki uszeregowane w 4 grupy charakterystyczne dla poszczególnych układów. Podwyższona wrażliwość uciskowa we wszystkich tkankach danej grupy świadczy o zaburzonym rozkładzie napięcia w ocenianym układzie. W rezultacie stanowi to podstawę do jego opracowania podczas masażu.
W skład pierwszej grupy wchodzą tkanki związane z układem mięśnia najszerszego grzbietu i są to:
- mięsień najszerszy grzbietu – oceniany na wardze zewnętrznej talerza kości biodrowej i na bocznej powierzchni wyrostków kolczystych Th5-Th7;
- troczek górny mięśni strzałkowych – oceniany na bocznej powierzchni kości piętowej;
- mięsień zginacz łokciowy nadgarstka – oceniany na kości grochowatej.
Druga grupa składa się z:
- mięśnia piersiowego większego – oceny dokonuje się na grzebieniu guzka większego kości ramiennej;
- więzadła pachwinowego – ocenianego na przyśrodkowej powierzchni kolca biodrowego przedniego górnego;
- mięśnia strzałkowego długiego – ocenianego na podstawie pierwszej kości śródstopia i kości klinowatej przyśrodkowej.
Na grupę trzecią składają się:
- mięsień dźwigacz łopatki – ocena na kącie górnym łopatki;
- miesień piersiowy mniejszy – ocena na wyrostku kruczym łopatki;
- mięsień podgrzebieniowy – ocena na guzku większym kości ramiennej;
- mięsień ramienno-promieniowy – ocena na nadkłykciu bocznym kości ramiennej.
Ostatnią, czwartą grupę stanowią:
- więzadło krzyżowo-guzowe – oceniane na bocznej powierzchni kości krzyżowej;
- mięsień prostownik grzbietu – oceniany na kolcu biodrowym tylnym górnym i na kresie karkowej dolnej kości potylicznej;
- mięsień przywodziciel wielki i głowa krótka mięśnia dwugłowego uda – oceniane na kresie chropawej kości udowej.
Polecane produkty:
Bibliografia
- Andrzejewski W., Kassolik K., Ocena palpacyjna pacjenta w masażu tensegracyjnym, Fizjoterapia, 4/2009.
- Kassolik K., Andrzejewski W., Masaż tensegracyjny, Fizjoterapia, 1/2010.